Chiến lược để tránh xa các dự án DeFi tiềm ẩn nguy hiểm

Mỗi năm, hàng tỷ USD bị mất do các dự án bị lợi dụng và gian lận, và những nhà đầu tư nhỏ lẻ thường chịu tổn thất nặng nề về cả tài sản và tinh thần.

DeFi (Tài chính phi tập trung) ra đời vào năm 2018 và hiện nay đã trở thành một phần quan trọng của thị trường tiền điện tử với hàng trăm dự án liên quan. DeFi loại bỏ sự tập trung bằng cách cho phép nhà đầu tư giao dịch trực tiếp mà không cần thông qua bên trung gian như trong CeFi (Tài chính tập trung). Điều này tạo ra sự tự do cho giao dịch trên thị trường tiền điện tử.

Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc nhà đầu tư cần phải chịu trách nhiệm quản lý tài chính cá nhân mình và tự mình đảm nhận vai trò ngân hàng. Đây chính là lý do mà nhiều người mất tài sản do bị lừa lọc. Khả năng bị lừa dối thường cao đối với những người mới tham gia, nhưng ngay cả những người đã có kinh nghiệm cũng có thể mất tài sản do sơ hở.

Để tránh rơi vào tình trạng tương tự, nhà đầu tư cần thiết lập phương pháp và quy tắc cụ thể trước khi đầu tư vào một dự án.

Kiến thức là tấm khiên vững chắc trong thị trường crypto

Không chỉ trong lĩnh vực tiền điện tử mà còn trong mọi lĩnh vực, việc hiểu rõ về khái niệm cùng các yếu tố liên quan là vô cùng quan trọng. Đối với những nhà đầu tư mới, việc đối diện với hàng tá khái niệm liên quan đến DeFi có thể gây khó khăn, tuy nhiên, đây là những kiến thức cơ bản cần thiết trước khi họ khám phá sâu hơn, nhằm tránh rơi vào những dự án lừa đảo.

Một số nhà đầu tư khi mới bước chân vào thị trường thường mang theo tâm lý chủ quan, họ thường bỏ qua việc nắm vững kiến thức cơ bản và chỉ muốn đầu tư nhanh chóng để kiếm lời. Điều này dẫn đến việc khi họ đầu tư, họ dễ dàng bị cuốn theo tâm lý đám đông (fomo) mà không tiến sâu vào tìm hiểu các vấn đề liên quan đến dự án. Dù có thể họ may mắn thu được lợi nhuận tạm thời, nhưng đây không phải là cách để duy trì lâu dài trong thị trường.

Remember, the key to success in the world of #crypto is to do your research and invest wisely. With the right knowledge and strategy, you too could see positive changes in your financial future. Take the first step towards achieving your goals with #cryptocurrency. #binance

— Crypto Something (@CryptoSomething) May 12, 2023

Một ví dụ điển hình cho điều này là sự lan tỏa của các "memecoin" trong thời gian gần đây. Nhiều nhà đầu tư đã có may mắn và đạt được thành công từ việc đầu tư vào chúng. Tuy nhiên, không ít những nhà đầu tư đã gặp thất bại và mất tài sản khi bị lừa vào các dự án "rugpull" (dự án lừa đảo). Những người thực sự kiếm được lợi nhuận tốt từ các xu hướng thường xuyên sử dụng chiến lược kèm theo việc nghiên cứu thị trường chăm chỉ. Lúc này, chúng ta càng cần tôn trọng và nắm vững những khái niệm cơ bản, vì chúng là nền tảng cần thiết để bắt đầu với các dòng tiền thông minh trên thị trường.

Sau một thời gian tích lũy, kiến thức và kinh nghiệm sẽ trở thành một "tấm khiên" vững chắc cho nhà đầu tư. Điều này giúp họ không chỉ lọc ra những dự án không tốt, mà còn bảo vệ tài sản khi đối mặt với "tấn công" bất ngờ từ các biến cố trong thị trường tiền điện tử đầy biến động.

Đừng chủ quan với những thông tin như TVL hay audit  

Để đảm bảo rằng tiền được đầu tư vào những nơi đúng đắn, nhà đầu tư cần phải tránh xa những kẻ lừa đảo luôn đợi chờ trong thị trường. Bên cạnh việc thu thập thông tin từ trang web chính thức của dự án, sách trắng và các nguồn tài liệu khác, các công cụ tổng hợp và cung cấp dữ liệu cũng có vai trò vô cùng quan trọng.

Thường thì trước khi tham gia thanh khoản hoặc stake, nhà đầu tư thường quan tâm đến TVL (Tổng giá trị đã khóa - tức tổng giá trị của tài sản đã được khóa trong một giao thức DeFi), khối lượng giao dịch và các chỉ số tương tự để đánh giá mức độ an toàn của dự án. Nhiều người đầu tư tin rằng nếu có nhiều tiền được đổ vào một dự án, thì đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy công nghệ bảo mật đã được kiểm chứng và cải thiện. Tuy nhiên, khi nhìn vào những ví dụ trên thị trường, liệu có ai tin rằng các dự án nổi tiếng như Ronin, Wormhole hay Sushiswap sẽ không bị tấn công mạng?

It seems the @SushiSwap RouterProcessor2 contact has an approve-related bug, which leads to the loss of >$3.3M loss (about 1800 eth) from @0xSifu.

If you have approved https://t.co/E1YvC6VZsP, please *REVOKE* ASAP!

One example hack tx: https://t.co/ldg0ww3hAN pic.twitter.com/OauLbIgE0Q

— PeckShield Inc. (@peckshield) April 9, 2023

Ngược lại với cảm giác an toàn mà nhà đầu tư có thể cảm nhận khi nhìn vào các con số trên các công cụ như DeFiLlama hay Dune, thực tế là nhiều dự án có TVL cao và khối lượng giao dịch lớn vẫn có thể trở thành mục tiêu của tin tặc.

Một ví dụ điển hình diễn ra vào tháng 3 là Euler - một nền tảng sở hữu hơn 250 triệu USD TVL, đã bị tin tặc đánh cắp 197 triệu USD (tương đương 74.65% tổng TVL), gây ảnh hưởng không chỉ đến người dùng mà còn tác động lên các giao thức khác. Giá của token EUL của dự án đã lao dốc từ hơn 6 USD xuống chỉ còn 2 USD trong một ngày, gây ra thiệt hại nặng nề cho những người giữ token của dự án.

Thông qua ví dụ trên, chúng ta hiểu rằng TVL và khối lượng giao dịch chỉ là một phần nhỏ trong việc đánh giá tính an toàn của một dự án. Chúng không thể phản ánh đầy đủ mức độ an toàn của dự án. Do đó, ngoài việc xem xét các con số, hầu hết các nhà đầu tư trên thị trường còn xem xét yếu tố kiểm duyệt (audit) của dự án.

Việc có chứng nhận "đã kiểm duyệt" là vô cùng quan trọng. Theo Andre Cronje - người sáng lập Yearn Finance, nhà đầu tư thường không muốn sử dụng các nền tảng chưa được kiểm duyệt bởi các công ty uy tín trên thị trường. Với mỗi tính năng của nền tảng, nhà đầu tư hy vọng rằng nó sẽ được chứng nhận "đã kiểm duyệt" bởi các công ty kiểm duyệt nổi tiếng trong lĩnh vực tiền điện tử như CertiK, Slow Mist, Peck Shield và nhiều công ty khác.

Nhiều nhà đầu tư thường cho rằng khi dự án có chứng nhận "đã kiểm duyệt", nó đã đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, để lấy ví dụ, công ty CertiK đã kiểm duyệt gần 4,000 dự án, nhưng vẫn có những dự án bị tin tặc tấn công, rút vốn gấp hoặc gặp lỗi. Chúng ta cần nhớ rằng, các công ty kiểm duyệt chỉ tập trung vào công nghệ và bảo mật mà không xét đến khía cạnh đạo đức của dự án.

Ví dụ về sàn giao dịch phi tập trung Merlin trên zkSync thực sự là một minh chứng cho điều này. Vào ngày 26/4, một số thành viên trong nhóm phát triển của Merlin đã lợi dụng mã độc và rút toàn bộ thanh khoản của sàn, gây thiệt hại gần 2 triệu USD cho người dùng.

Theo CertiK, họ đã cảnh báo về những rủi ro trong quá trình kiểm tra hợp đồng thông minh của Merlin. Đội ngũ phát triển của Merlin có quyền truy cập đặc biệt vào số tiền được gửi vào sàn. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn tin tưởng vào Merlin và tiếp tục gửi tiền vào pool thanh khoản của dự án. Câu chuyện kiểm duyệt này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến danh tiếng của CertiK.

Trang chủ và nhóm cộng đồng chính là bộ mặt của dự án

Trang chủ của một dự án luôn là điểm đầu tiên mà các nhà đầu tư tìm kiếm khi muốn tìm hiểu về dự án. Nó không chỉ đóng vai trò cung cấp thông tin mà còn là cầu nối để nhà đầu tư tiếp cận đường dẫn, hội nhóm, tài liệu chính thống và nhiều thứ khác từ phía dự án. Cách bố trí và độ đầy đủ của thông tin trên trang chủ sẽ tạo ra ấn tượng riêng biệt cho mỗi nhà đầu tư.

Dựa vào đó, một số nhà đầu tư có thể thực hiện đánh giá khách quan và quyết định liệu họ nên tiếp tục tìm hiểu về dự án hay không. Để đặt niềm tin vào một dự án, nhà đầu tư cũng cần tìm hiểu những thông tin cơ bản liên quan đến dự án.

Ngoài vấn đề kiểm duyệt như đã được đề cập trước đó, các khía cạnh khác như tokenomics (kinh tế của token), cơ chế hoạt động, quỹ đầu tư cũng vô cùng quan trọng.

Trong mọi biến động trên thị trường, có thể chuyển đổi thành tài sản, nhưng đừng để mất đi lòng kiên nhẫn. "Chậm mà chắc", sự an toàn luôn cần được đặt lên hàng đầu. Khi tiếp cận một dự án, hãy tìm hiểu kỹ thông tin trên trang chủ để tránh những "bất ngờ" không mong muốn trong quá trình đầu tư. Sau này, khi đã quen với việc nghiên cứu dự án và hiểu rõ các khái niệm cơ bản, quá trình tìm hiểu của nhà đầu tư sẽ dần trở nên nhanh chóng và đơn giản hơn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hỏi ngay trên các nhóm cộng đồng như Discord hay Telegram của dự án. Nhóm cộng đồng không chỉ là nơi giao lưu, mà còn thể hiện sức hấp dẫn và uy tín của dự án. Vì vậy, hãy luôn hỏi nếu bạn không thấy dự án được hỗ trợ mạnh mẽ từ cộng đồng người dùng.

Các lưu ý quan trọng khi tham gia giao dịch trong thế giới DeFi

Kiểm tra địa chỉ ví và mạng lưới

Luôn đảm bảo kiểm tra lại địa chỉ ví và đảm bảo rằng bạn đang hoạt động trên mạng lưới đúng. Giao dịch nhầm địa chỉ ví hoặc mạng lưới có thể gây mất tài sản vĩnh viễn.

Tránh giao dịch khi mệt mỏi, FOMO hoặc vội vã

Tâm lý này thường dẫn đến các sai lầm trong giao dịch, như chuyển nhầm tài sản. Tránh giao dịch khi bạn mệt mỏi hoặc trong tình trạng "Fear of Missing Out" (FOMO), cũng như tránh giao dịch vội vã.

Phát triển thói quen tốt trong giao dịch

Đặt thời gian và tâm trí vào mỗi giao dịch. Thói quen tốt sẽ giúp bạn tạo ra lợi nhuận ổn định và tự tin hơn trong quá trình ra quyết định đầu tư.

Xem xét phí giao dịch

Đối với nhà đầu tư mới, mỗi đồng tiền đều quan trọng. Khi giao dịch trên các mạng lưới có phí giao dịch cao như Ethereum, bạn nên tìm thời điểm có phí gas thấp để tiết kiệm tài sản. Bạn cũng nên cẩn trọng với các phí giao dịch quá cao, có thể là dấu hiệu của các cuộc tấn công phishing.

Những lưu ý này sẽ giúp bạn tối ưu hóa quá trình giao dịch trong thế giới DeFi, hạn chế rủi ro và đảm bảo an toàn tài sản.