Jito (JITO) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Jito

Với cơ chế phần thưởng sáng tạo và việc kế thừa từ những thành công của Marinade Finance, Jito đang đặt kỳ vọng trở thành giao thức LSD thế hệ tiếp theo trên thị trường.

Jito (JTO) là gì?

Jito là một giao thức liquid staking được triển khai trên blockchain Solana. Giao thức này cho phép người dùng stake SOL để nhận được liquid staking token JITOSOL, mở ra nhiều cơ hội sử dụng nhằm tối đa hóa lợi nhuận.

Ngoài ra, Jito tích hợp cơ chế phần thưởng MEV để hỗ trợ người dùng tăng cường lợi nhuận khi tham gia staking trong giao thức.

Dễ nhận thấy rằng, Jito hiện tại là duy nhất trong lĩnh vực Liquid Staking Derivatives (LSD), mang lại cho người dùng lợi nhuận từ cả liquid staking token và phần thưởng MEV.

Đặc điểm nổi bật của Jito

JitoSOL có thể được sử dụng trên nhiều giao thức DeFi thuộc hệ sinh thái Solana như Mango Market, Marginfi, Solend, Orca, Kamino Finance, Raydium... để tối ưu hóa lợi nhuận. Người dùng không chỉ nhận được phần thưởng từ việc hoàn thành khối mà còn được hưởng thêm phần thưởng đặc biệt, đó là trích xuất MEV từ mạng lưới Solana. Điều này làm nổi bật Jito so với các giao thức LSD khác trên hệ sinh thái Solana như Marinade Finance hay Lido Finance.

Jito duy nhất với việc đặt cược vào các Validator sử dụng phần mềm là một Client được phát triển bởi Jito Labs, nhằm nâng cao hiệu suất của mạng lưới Solana.

Để duy trì hoạt động, Jito sẽ thu phí quản lý hàng năm chiếm 4% tổng số phần thưởng (bao gồm cả MEV và Stake). Ngoài ra, Jito cũng áp dụng một khoản phí rút tiền là 0,1% giá trị khi người dùng thực hiện việc rút tiền từ hệ thống.

Cơ chế hoạt động của Jito

Bước 1: Người dùng stake SOL vào giao thức và nhận lại JITOSOL với tỷ lệ 1:1. JITOSOL này mang lại khả năng thực hiện các hoạt động như lending và yield farming trên các nền tảng DeFi trong hệ sinh thái Solana.

Bước 2: Jito chuyển SOL từ người dùng đến các validator hỗ trợ MEV. Các validator tham gia đấu giá không gian khối và nhận phần thưởng MEV từ đó.

Bước 3: Phần thưởng MEV của các validator được phân phối lại cho người dùng, tăng thêm giá trị cho các người dùng tham gia staking.

Bước 4: JITOSOL của người dùng không chỉ tích lũy lợi nhuận từ tỷ suất APY mà còn nhận được phần thưởng MEV, tạo ra sự gia tăng giá trị liên tục cho tài sản của họ.

Tóm lại, cơ chế hoạt động của Jito cho phép người dùng stake token SOL vào pool và đồng thời nhận lại JITOSOL. Jito Stake Pool ủy quyền SOL cho các validator có khả năng khai thác MEV. Các validator tham gia đấu giá không gian khối, nhận phần thưởng MEV, và sau đó, MEV rewards được phân phối lại cho stake pool làm phần thưởng bổ sung. JITOSOL của người dùng kết hợp lợi nhuận từ cả việc đặt cọc và MEV rewards, tăng giá trị tài sản theo thời gian.

Thành phần cốt lõi của Jito

JITOSOL

JITOSOL là liquid staking token của Jito. Người dùng có thể stake SOL trực tiếp trên trang web của Jito để nhận JITOSOL, với tỷ lệ 1:1 và mức APY là 6,97%. Quy trình đổi lại SOL từ JITOSOL có thể được thực hiện sau 2-3 ngày.

JITOSOL giữ thanh khoản của token SOL và mở ra cơ hội cho người dùng tham gia các dịch vụ tài chính phi tập trung (DeFi) như lending và yield farming, đồng thời vẫn có thể kiếm lợi nhuận từ quá trình staking.

Thêm vào đó, giá trị của JITOSOL tăng lên dựa trên lợi nhuận tích lũy, ví dụ như 1,05 SOL cho mỗi JITOSOL. Sự gia tăng giá trị này đảm bảo rằng những người giữ JITOSOL sẽ nhận được lợi nhuận, không phụ thuộc vào cách token được lưu trữ. Ngoài ra, người dùng nắm giữ JITOSOL cũng được tích lũy lợi nhuận từ phần thưởng MEV của giao thức.

MEV

MEV (Maximal Extractable Value) là một khái niệm trong lĩnh vực blockchain mô tả cơ hội lợi nhuận có thể thu được từ việc thực hiện các giao dịch theo một thứ tự cụ thể.

Ví dụ: Khi một giao dịch lớn trên sàn giao dịch như Orca có thể làm giảm giá của một pool xuống dưới giá của Raydium hoặc Serum, những người giao dịch có thể cạnh tranh để thu được lợi nhuận từ sự chênh lệch giá đó, và sự cạnh tranh này được coi là MEV.

Jito Foundation là tổ chức được thành lập để giảm thiểu các tác động tiêu cực của MEV, nhằm tăng tính minh bạch và phân phối lợi nhuận một cách công bằng. Để đạt được mục đích này, Jito đã giới thiệu trình quản lý validator mã nguồn mở được thiết kế để tạo ra một thị trường cạnh tranh cho việc khai thác MEV.

Trình quản lý này cho phép tổ chức phiên đấu giá trong mỗi khối để validator có cơ hội chiếm lĩnh MEV của khối đó. Từ đó, validator có thể đấu thầu, và những người đứng đầu trong mỗi phiên đấu giá của khối đó có thể thu được MEV có sẵn.

Cấu trúc trên mang lại 2 lợi ích cho nền tảng:

Các validator nhận số tiền từ việc thầu chiến thắng sẽ chuyển hầu hết phần thưởng đó cho người tham gia staking trên Jito. Điều này tạo thêm động lực để người dùng tham gia staking và bảo vệ mạng Solana.
Quá trình đấu thầu có cấu trúc và sắp xếp giao dịch đảm bảo rằng các validator khi chiến thắng sẽ giảm thiểu được các MEV bot. Khi trình quản lý validator của Jito tăng thị phần, dự kiến các MEV bot sẽ giảm đáng kể trong khi lợi nhuận từ staking của người dùng tăng lên.

StakeNet

Về cơ bản, StakeNet là một mạng lưới gồm những nhà quản lý chương trình on-chain.

StakeNet bao gồm hai thành phần chính:

Validator History Program (Chương trình Lịch sử Trình xác thực): Chương trình này lưu trữ lịch sử ba năm cho mọi validator trên mạng lưới Solana. Bằng cách cung cấp bản ghi minh bạch và được xác minh bằng mật mã về các hành động trong quá khứ, cả người dùng và chương trình on-chain có thể có cái nhìn chính xác về hành vi của validator.
Steward Program (Chương trình Quản lý): Tận dụng lịch sử on-chain của validator, người quản lý sẽ tính toán điểm số và số token mà validator có thể được ủy quyền. Một nhóm người quản lý sẽ hợp tác để chạy máy trạng thái nhằm đảm bảo rằng token được ủy quyền cho những validator hoạt động tốt nhất. Hệ thống này có thể hoạt động liên tục, đồng thời tạo ra cơ chế minh bạch và hiệu quả hơn để ủy quyền token dựa trên dữ liệu lịch sử đã được xác thực.

Với StakeNet, Jito sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an toàn cho mạng lưới Solana.

Jito Point

Jito Point là một hệ thống phần thưởng được thiết kế để khuyến khích người nắm giữ và người dùng JitoSOL.

Có 3 cách để tích lũy Jito Points:

Nắm giữ JitoSOL trong ví: Mỗi JitoSOL trong ví sẽ được tính 1 điểm mỗi ngày.
Sử dụng JitoSOL trên các nền tảng DeFi khác nhau:
- Người dùng có thể kiếm được:
  - 1,5 điểm cho mỗi JitoSOL bằng cách cung cấp thanh khoản trong bất kỳ cặp JitoSOL/xSOL nào.
  - 2,5 điểm cho LP JitoSOL/SOL.
  - 3,5 điểm cho cặp JitoSOL/USDC (và các cặp biến động khác như JitoSOL/UXD và JitoSTOL/stETH).
- Ví dụ: Một vị thế LP với 1 JitoSOL và 1 SOL (~0.95 JitoSOL) sẽ kiếm được 1.95 * 2.5 điểm, tức là 4.875 điểm mỗi ngày.
- Đối với các pool thanh khoản tập trung, các vị trí nằm ngoài phạm vi sẽ chỉ kiếm được 1 điểm cho mỗi JitoSOL tương đương với TVL. Một vị trí nằm ngoài phạm vi với 1 JitoSOL và 1 SOL (~0,95 JitoSOL) sẽ kiếm được 1.95 điểm mỗi ngày.
- Đối với các sản phẩm ký quỹ, mỗi JitoSOL sẽ kiếm được 1,5 điểm mỗi ngày.
Giới thiệu người dùng mới: 10% số điểm mà người được giới thiệu kiếm được.

Chương trình giới thiệu của Jito nhằm khuyến khích người dùng giới thiệu thêm người khác sử dụng nền tảng này. Mỗi người được giới thiệu càng nhiều, bạn càng nhận được nhiều Jito Points.

Tokenomic

Token Metrics

Token name: Jito
Ticker: JTO
Blockchain: Solana
Chuẩn token: SPL
Tổng cung: 1.000.000.000 JTO
Tổng cung lưu hành: 115.000.000 JTO

*Do JTO là token với tiêu chuẩn SPL nên nhà đầu tư có thể lưu trữ trên các loại ví như Phantom Wallet, Backpack… Để thuận tiện cho việc giao dịch, nhà đầu tư cũng có thể lưu trữ HOP trên ví của các sàn giao dịch niêm yết token này.

Token Allocation

Quỹ phát triển cộng đồng: 34.3%
Quỹ phát triển hệ sinh thái: 25%
Core Contributors: 24.5%
Nhà đầu tư: 16.2%
Airdrop: 10%

Token Utility

Tiện ích của token JTO bao gồm:

Airdrop Rewards: Làm phần thưởng airdrop cho người dùng sớm của giao thức.
Quản lý Phí Pool JitoSOL Stake: Thiết lập các khoản phí của pool JitoSOL stake.
Quyền Lợi cho Người Nắm Giữ JTO:
- Người nắm giữ JTO có quyền tham gia quản trị dự án, bao gồm biểu quyết thay đổi các thông số trên StakeNet.
- Quản lý quỹ dự trữ và nguồn doanh thu đến từ JITOSOL.
Quỹ Jito:
- Nhiệm vụ:
  - Tăng cường nền kinh tế staking thông qua JitoSOL và các sản phẩm liên quan.
  - Cải thiện mạng Solana.
- Lãnh đạo:
  - Quỹ được lãnh đạo bởi hai Giám đốc độc lập (Matt Shaw và Glenn Kennedy).
  - Giám sát viên độc lập được cung cấp bởi Dịch vụ Doanh nghiệp FFP.
  - Quản trị viên DAO của Quỹ là Webslinger, một công ty tư vấn cho các dự án tiền điện tử hàng đầu.
- Quyền Kiểm Soát:
  - Chủ sở hữu token có quyền kiểm soát cuối cùng đối với Quỹ với khả năng loại bỏ Người giám sát và Giám đốc.
- Minh Bạch:
  - Các báo cáo minh bạch sẽ được Quỹ cung cấp thường xuyên.
- Điều Chỉnh và Quy Định:
  - Quỹ Jito sẽ được điều chỉnh bởi Hiến pháp, Điều lệ và Điều khoản của Hiệp hội và Bản ghi nhớ của Hiệp hội.

Đội ngũ phát triển

Những thành viên nổi bật trong đội ngũ phát triển của Jito bao gồm:

Lucas Bruder – đồng sáng lập kiêm Co CEO của Jito.
Brian Smith - COO của Jito.
Zano Sherwani - CTO của Jito.

Nhà đầu tư và đối tác

21/12/2021: Jito huy động thành công 2,1 triệu USD với các thông tin khác không được tiết lộ.

11/08/2023: Tại vòng Series A, Jito kêu gọi thành công 10 triệu với sự tham gia của Delphi Digital, Multicoin Capital, Robot Ventures, Alameda Research hay Framework Ventures.

Hiện tại, Jito đang hợp tác với các nền tảng DeFi trên Solana để tạo ra nhiều trường hợp sử dụng cho JITOSOL như Orca, Raydium, marginfi...

Kênh thông tin chính thức của Jito

Website: https://www.jito.network/
Twitter: https://twitter.com/jito_sol
Discord: https://discord.com/invite/jito
Document: https://jito-foundation.gitbook.io/jitosol/

Kết luận

Jito là giao thức liquid staking, với phần thưởng mới lạ trên mạng Solana, thu hút sự chú ý đặc biệt từ cộng đồng. Đáng chú ý, gần đây, Binance, Coinbase, và nhiều sàn giao dịch khác đã công bố việc liệt kê token JTO trên nền tảng của họ.

Chính vì lý do này, nhiều người tin rằng lĩnh vực Liquid Staking DeFi (LSDFi) có khả năng trở thành xu hướng mạnh mẽ trong năm 2024, với nhiều dự án đang tích cực xây dựng và thu hút một lượng lớn người dùng trong thời gian qua.