Phí gas là gì? Những điều cần biết về Gas Fee

Gas là 'nhiên liệu' cần thiết cho hoạt động của các nền tảng Blockchain. Phí Gas, hay còn gọi là Gas Fee, là chi phí phải trả để thực hiện các giao dịch hoặc tương tác trên các nền tảng tiền mã hóa. Có những loại phí Gas nào và cách tính chúng ra sao? Hãy theo dõi bài viết sau để cùng Aliniex khám phá và hiểu rõ hơn về vấn đề này!

Phí gas là gì?

Phí Gas, hoặc Gas Fee, là chi phí cần thiết để thực hiện các giao dịch với Smart Contract trên nền tảng Blockchain. Gas chính là đơn vị đo lường mức độ "công việc" - ở đây, nó biểu thị cho lượng tài nguyên tính toán mà một nhiệm vụ cụ thể yêu cầu. Các nhiệm vụ càng phức tạp sẽ yêu cầu lượng Gas lớn hơn.

Để hình dung một cách dễ dàng, việc giao dịch trên Blockchain có thể so sánh với việc lái ô tô. Giống như ô tô cần xăng để hoạt động, Gas trong trường hợp này tương tự như nhiên liệu cho các hoạt động trên Blockchain. Phí Gas được sử dụng để thanh toán cho các hoạt động như mua bán, thực hiện hợp đồng thông minh, vận hành DApp, và trả phí cho việc lưu trữ dữ liệu trên không gian Blockchain.

Phân biệt các loại phí gas

Để hiểu rõ hơn về Gas Limit, Gas Price và Gas Gwei trong Blockchain, hãy cùng Aliniex khám phá chi tiết qua các nội dung dưới đây:

 Gas Limit là gì?

Gas Limit định nghĩa lượng Gas tối đa mà người dùng sẵn lòng chi trả cho một giao dịch hoặc chức năng trên Blockchain. Nó hoạt động như một cơ chế bảo vệ, ngăn chặn việc lãng phí tiền do lỗi không mong muốn. Giá trị của Gas Limit có thể thay đổi theo từng giao dịch và thời gian. Nhiều ví tiền mã hóa và sàn giao dịch cung cấp tính năng tự động thiết lập Gas Limit, nhưng người dùng cũng có thể tự điều chỉnh theo nhu cầu cá nhân. Ví dụ: trên Ethereum, Gas Limit tiêu chuẩn cho một giao dịch là 21,000 đơn vị Gas. Nếu Gas Limit quá thấp, giao dịch sẽ không được xác nhận do hết Gas và phí Gas sẽ không được hoàn lại.

Gas Price là gì?

Gas Price là mức phí mà người dùng sẵn lòng trả cho mỗi đơn vị Gas. Nó có thể được điều chỉnh theo yêu cầu của người dùng. Các Blockchain sử dụng cơ chế đấu giá để quản lý và ưu tiên xử lý giao dịch: Miners ưu tiên những giao dịch với Gas Price cao hơn. Điều này tạo ra một thị trường cạnh tranh lành mạnh và tăng cường bảo mật cho mạng lưới Blockchain. Gas Price cao hơn sẽ giúp giao dịch được xác nhận nhanh chóng, trong khi mức phí thấp có thể dẫn đến sự chậm trễ hoặc thất bại của giao dịch.

Gas Gwei là gì?

Gas Gwei là thuật ngữ chỉ lượng Ethereum (ETH) sử dụng để thanh toán phí giao dịch trên Ethereum Blockchain. Một Gwei bằng 0,000000001 ETH, tức là 1 tỷ Gwei tương đương với 1 ETH.

Phân biệt Gas Limit, Gas Price và Gas Gwei

Có thể so sánh các hoạt động trên Blockchain với việc di chuyển bằng ô tô: Gas Limit là lượng xăng tối đa bạn muốn đổ cho ô tô, Gas Price là giá của mỗi lít xăng, được tính bằng Gwei. Ví dụ: giá của mỗi lít xăng là $2,50 và giá của mỗi đơn vị Gas trên Ethereum là 20 Gwei. Để đổ đầy bình xăng của ô tô, bạn cần 10 lít xăng với giá $2,50 mỗi lít, tổng cộng $25. Tương tự, để thực hiện giao dịch với 21,000 đơn vị Gas có giá 20 Gwei mỗi đơn vị, bạn cần tổng cộng 420,000 Gwei.

Cách tính phí Gas

Cách tính phí Gas trong mạng lưới Blockchain, như Ethereum, dựa trên hai yếu tố chính: Gas Limit và Gas Price. Dưới đây là cách tính:

Gas Limit: Đây là lượng Gas tối đa mà bạn sẵn lòng chi trả cho một giao dịch. Mỗi loại giao dịch yêu cầu một lượng Gas nhất định để xử lý. Ví dụ, một giao dịch tiêu chuẩn trên Ethereum thường có Gas Limit khoảng 21,000 đơn vị Gas.

Gas Price: Đây là số tiền bạn sẵn lòng trả cho mỗi đơn vị Gas. Gas Price thường được biểu thị bằng Gwei (1 Gwei = 0.000000001 ETH).

Công thức tính phí Gas là: $\text{Phıˊ Gas Tổng cộng}=\text{Gas Limit}\times \text{Gas Price}$

Ví dụ:

• Nếu bạn thiết lập Gas Limit là 21,000 đơn vị và Gas Price là 50 Gwei, phí Gas tổng cộng sẽ là: $21,000\times 50\text{ Gwei}=1,050,000\text{ Gwei}$
• Đổi 1,050,000 Gwei sang ETH (với 1 Gwei = 0.000000001 ETH): $1,050,000\text{ Gwei}=0.00105\text{ ETH}$

Như vậy, phí Gas tổng cộng cho giao dịch này sẽ là 0.00105 ETH.

Lưu ý rằng Gas Price có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng mạng lúc đó. Khi mạng bận rộn, Gas Price thường tăng lên do cạnh tranh giữa các giao dịch để được xử lý trước. Ngược lại, khi mạng ít bận rộn, Gas Price có thể giảm.

Gas có đặc điểm gì?

Gas trong mạng lưới Blockchain, đặc biệt là trong Ethereum, có một số đặc điểm quan trọng:

• Đơn Vị Đo Lường Công Việc: Gas là đơn vị đo lường cho "công việc" cần thực hiện trong mạng lưới, bao gồm việc xác nhận giao dịch và thực thi các hợp đồng thông minh.

• Bảo Vệ Khỏi Lạm Dụng Tài Nguyên: Gas giúp ngăn chặn việc lạm dụng tài nguyên mạng bằng cách đặt giới hạn về tài nguyên mà một giao dịch hoặc hợp đồng thông minh có thể sử dụng.

• Phí Giao Dịch: Gas được sử dụng để tính phí giao dịch trong mạng lưới. Người dùng phải trả Gas để thực hiện giao dịch hoặc thực thi hợp đồng thông minh.

• Gas Limit và Gas Price: Gas Limit là lượng Gas tối đa mà người dùng sẵn sàng sử dụng cho một giao dịch, trong khi Gas Price là số tiền mà người dùng sẵn lòng trả cho mỗi đơn vị Gas.

• Điều Chỉnh Theo Tình Trạng Mạng: Gas Price có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng mạng. Khi mạng bận rộn, Gas Price thường tăng lên và ngược lại.

• Thanh Toán cho Miners/Validators: Phí Gas được trả cho các miners hoặc validators trong mạng lưới như một phần thưởng cho việc xác nhận giao dịch và duy trì mạng lưới.

• Tính Linh Hoạt: Người dùng có thể thiết lập Gas Limit và Gas Price theo nhu cầu và sẵn lòng chi trả của họ, cho phép họ tối ưu hóa chi phí và thời gian xác nhận giao dịch.

• Gwei như Đơn Vị Phổ Biến: Gas thường được tính bằng Gwei, đơn vị nhỏ hơn của Ethereum, để cho phép tính toán chính xác hơn và điều chỉnh phí giao dịch một cách linh hoạt.

• Hết Gas: Nếu Gas Limit đặt quá thấp so với yêu cầu của giao dịch, giao dịch có thể bị dừng lại và không được thực hiện, điều này được gọi là "hết Gas".

• An toàn và Hiệu Quả: Gas giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả của mạng lưới bằng cách hạn chế các giao dịch và hợp đồng thông minh không cần thiết hoặc có ý đồ xấu.

Mối liên hệ giữa phí Gas và giá ETH

Mối liên hệ giữa phí Gas trong mạng lưới Blockchain như Ethereum và giá của Ethereum (ETH) là một yếu tố quan trọng trong hệ sinh thái Ethereum. Dưới đây là một số khía cạnh chính của mối quan hệ này:

• Phí Gas Tính Bằng ETH: Trong Ethereum, phí Gas được tính bằng ETH. Khi người dùng thực hiện giao dịch hoặc tương tác với một hợp đồng thông minh, họ cần trả phí này bằng ETH.

• Giá ETH Ảnh Hưởng đến Chi Phí Giao Dịch: Khi giá của ETH tăng, chi phí tuyệt đối (tính bằng tiền fiat như USD) để thực hiện giao dịch cũng tăng theo, ngay cả khi lượng Gas cần thiết và Gas Price không thay đổi. Điều này có thể làm cho việc sử dụng Ethereum trở nên đắt đỏ hơn trong thời kỳ giá ETH cao.

• Sự Biến Động của Giá ETH: Biến động giá của ETH có thể gây ra sự không chắc chắn trong chi phí giao dịch. Khi giá ETH biến động mạnh, người dùng có thể gặp khó khăn trong việc ước tính chính xác chi phí giao dịch của họ.

• Tác Động đến Sự Chấp Nhận của Người Dùng: Sự biến động trong chi phí giao dịch do biến động giá ETH có thể ảnh hưởng đến sự chấp nhận và sử dụng Ethereum. Trong thời kỳ giá ETH thấp, sử dụng Ethereum có thể trở nên rẻ hơn và ngược lại.

• Cạnh Tranh cho Tài Nguyên Mạng: Trong những thời kỳ mà mạng Ethereum bận rộn (ví dụ, trong những đợt ICO nổi tiếng hoặc khi có các dApps phổ biến), nhu cầu về Gas tăng cao, dẫn đến việc tăng Gas Price. Điều này có thể làm tăng chi phí giao dịch bằng ETH, đặc biệt nếu giá của ETH cũng cao.

• Cân Nhắc Khi Đầu Tư và Sử Dụng: Cho cả người dùng và nhà đầu tư, mối quan hệ này cần được xem xét cẩn thận. Khi giá ETH cao, chi phí để thực hiện các hoạt động trên Ethereum (như chơi game, sử dụng dApps, hoặc giao dịch trong DeFi) cũng tăng theo.

Như vậy, phí Gas và giá của ETH có một mối liên hệ chặt chẽ, ảnh hưởng đến chi phí sử dụng mạng và quyết định của người dùng khi tham gia vào hệ sinh thái Ethereum.

Các cách tiết kiệm phí Gas

Tiết kiệm phí Gas trong mạng lưới Ethereum là một vấn đề quan trọng đối với người dùng, đặc biệt là khi mạng bận rộn và phí Gas tăng cao. Dưới đây là một số cách để giảm thiểu phí Gas:

• Chọn Thời Điểm Giao Dịch: Thực hiện giao dịch vào những lúc mạng ít bận rộn, thường là trong giờ không cao điểm (ví dụ, cuối tuần hoặc ban đêm theo giờ GMT). Có các công cụ trực tuyến giúp theo dõi tình trạng mạng và đề xuất thời gian tốt nhất để giao dịch.

• Điều Chỉnh Gas Price: Một số ví và dịch vụ cho phép bạn tự điều chỉnh Gas Price. Đặt mức giá thấp hơn trong thời điểm mạng kém bận rộn có thể giúp tiết kiệm chi phí nhưng có thể làm chậm quá trình xác nhận giao dịch.

• Sử Dụng Các Layer 2 Solutions hoặc Sidechains: Các giải pháp Layer 2 như Optimism, Arbitrum, hoặc sidechains như Polygon (Matic) cung cấp phí giao dịch thấp hơn và thời gian xử lý nhanh hơn so với mạng chính của Ethereum.

• Tối Ưu Hóa Hợp Đồng Thông Minh: Nếu bạn là nhà phát triển, việc tối ưu hóa mã của hợp đồng thông minh để sử dụng ít Gas hơn trong mỗi giao dịch là rất quan trọng. Sử dụng các kỹ thuật lập trình tiết kiệm và hiệu quả có thể giảm đáng kể chi phí Gas.

• Chọn Giao Dịch Tổng Hợp: Một số dịch vụ cho phép tổng hợp nhiều giao dịch thành một, giúp tiết kiệm phí Gas bằng cách giảm số lượng giao dịch cần thiết để xử lý.

• Chờ Đợi Các Cải Tiến Mạng: Ethereum đang liên tục phát triển với các cập nhật như ETH 2.0, mà hứa hẹn sẽ giảm phí Gas và tăng hiệu suất mạng.

• Sử Dụng Các Token Chuyển Đổi Phí Gas: Một số dự án cho phép người dùng sử dụng các token khác nhau để trả phí Gas, có thể là lựa chọn tiết kiệm hơn.

• Sử Dụng Các Ví Đa Giao Dịch: Một số ví cho phép bạn thực hiện nhiều giao dịch cùng một lúc, giúp giảm tổng phí Gas do giảm số lần cần phải tương tác với mạng.

Nhớ rằng, trong khi tiết kiệm phí Gas là quan trọng, đảm bảo an toàn và tính chính xác của giao dịch không kém phần quan trọng. Điều chỉnh Gas Price quá thấp có thể khiến giao dịch của bạn không được xác nhận trong một thời gian dài.

Cách tối ưu hóa sử dụng Gas trên Ethereum

Hãy cùng khám phá các phương pháp tiết kiệm Phí Gas qua nội dung dưới đây:

• Sử Dụng DeFi Saver để Mô Phỏng Hoạt Động Ứng dụng DeFi Saver cho phép người dùng mô phỏng hoạt động trên Ethereum. Bạn tạo công thức cho giao dịch và chạy ảo để nhận ước lượng Phí Gas ETH tối đa và tối thiểu. Từ đó, có thể điều chỉnh công thức để giảm Phí Gas.
• Tối Ưu Hóa Thời Điểm Giao Dịch Phí Gas cao thường do mạng tắc nghẽn. Lưu lượng hoạt động trên Ethereum biến động trong ngày. Sử dụng trang web như Ethereum Gas Charts giúp theo dõi giá Gas, chọn thời điểm giao dịch hợp lý để tiết kiệm chi phí.
• Tổ Chức Giao Dịch Hiệu Quả Phí Gas ETH biến đổi tùy thuộc vào loại giao dịch. Thực hiện các giao dịch tương tự cùng lúc có thể giảm thiểu Phí Gas. Ví dụ, gộp tiền mã hóa từ nhiều địa chỉ vào một giao dịch có thể tiết kiệm phí.
• Lựa Chọn DApps Giảm Phí Gas Một số dự án Ethereum và DApps cung cấp mức phí Gas thấp hơn. Balancer hoàn lại tới 90% phí Gas dưới dạng Token BAL, còn các ứng dụng như KeeperDAO và Yearn’s V2 Vaults tổng hợp nhiều giao dịch cá nhân, tiết kiệm phí Gas cho người dùng.
• Sử Dụng Token Gas Kiếm ETH từ việc xóa biến lưu trữ trên Ethereum thông qua Token Gas. Đổi Token Gas thành ETH để thanh toán Phí Gas khi cần. GasToken.io cho phép người dùng mint Token Gas, giúp tiết kiệm trong quá trình giao dịch.
• Lập Kế Hoạch Giao Dịch Trước Lập kế hoạch giao dịch vào giờ không cao điểm để tránh tắc nghẽn và tăng phí. Theo dõi Gas Price trên biểu đồ Gas Ethereum giúp ước tính chính xác, tránh bị phạt do thiết lập Gas Limit thấp.
• Tính Toán Chính Xác Phí Gas Sử dụng các công cụ như Gas Tracker của Etherscan hoặc Gas Now để có ước tính chính xác về phí Gas ETH, đặc biệt với các giao dịch nhạy cảm với thời gian.
• Khám Phá Giải Pháp Ethereum Layer-Two Giải pháp Layer 2 giúp giảm phí Gas và tăng tốc độ giao dịch, sử dụng công nghệ như Rollups hay di chuyển sang Sidechain. Optimism, Arbitrum và Polygon là các lựa chọn đáng xem xét.

Kết luận

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi về Gas Fee và một số kiến thức cơ bản về cách sử dụng từng loại gas. Gas Fee đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của các nền tảng blockchain. Mỗi loại phí gas có nhiệm vụ riêng biệt, nhưng mục tiêu chung vẫn là đảm bảo công bằng và hiệu quả của nền tảng đó. Đồng thời, người giao dịch cũng cần hiểu cách tận dụng mỗi loại gas một cách hiệu quả để tránh lãng phí và đạt được lợi ích tối đa.