Giới thiệu

Thị trường tiền mã hóa (crypto) trong vài năm trở lại đây không chỉ xoay quanh Bitcoin hay Ethereum mà đã mở rộng với vô số xu hướng mới. Một trong những điểm nhấn gây chú ý nhất chính là NFT (Non-Fungible Token). Nếu giai đoạn 2021, NFT được nhắc đến nhiều như một “trào lưu” sưu tầm tranh ảnh kỹ thuật số, thì hiện nay, cộng đồng đầu tư đang quan tâm nhiều hơn đến tính ứng dụng thực tế của NFT trong lĩnh vực tài chính và crypto.

Vậy NFT thực sự là gì, và nó có thể trở thành một kênh đầu tư bền vững hay không? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết.

NFT là gì?

NFT (Non-Fungible Token) là một loại tài sản kỹ thuật số độc nhất, không thể thay thế lẫn nhau. Khác với Bitcoin hay USDT – nơi mỗi đơn vị có giá trị tương đương nhau, mỗi NFT mang trong mình tính duy nhất và thường được liên kết với một tài sản cụ thể (tác phẩm nghệ thuật, vật phẩm trong game, quyền sở hữu bất động sản, thẻ thành viên…).

Điều này khiến NFT trở thành một chứng chỉ xác thực quyền sở hữu trong thế giới blockchain. Và cũng chính vì vậy, NFT nhanh chóng thu hút sự quan tâm của giới đầu tư crypto, bởi nó mở ra khả năng giao dịch, cho thuê, thế chấp, hay thậm chí chia nhỏ để tăng thanh khoản.

Bối cảnh phát triển thị trường NFT

• 2020–2021: NFT bùng nổ nhờ các bộ sưu tập nổi tiếng như CryptoPunks, Bored Ape Yacht Club. Nhiều tác phẩm được giao dịch với giá hàng triệu USD.

• 2022: Thị trường bắt đầu hạ nhiệt, giá trị nhiều NFT giảm mạnh, khiến dư luận cho rằng đây chỉ là “bong bóng”.

• 2023–2024: NFT đang bước vào giai đoạn mới, tập trung vào ứng dụng thực tiễn thay vì chỉ mang tính sưu tầm. Các lĩnh vực như DeFi, GameFi, Metaverse và token hóa tài sản thật đã mở ra nhiều kịch bản đầu tư phong phú hơn.

Ứng dụng của NFT trong đầu tư crypto

1. Tài sản sưu tầm và nghệ thuật số

Đây là ứng dụng phổ biến nhất và cũng là khởi đầu của xu hướng NFT. Giá trị của NFT trong nghệ thuật đến từ:

• Tính độc nhất và khan hiếm.

• Uy tín và thương hiệu của nghệ sĩ.

• Cộng đồng đứng sau dự án.

Ví dụ: Một bức tranh NFT của Beeple từng được bán đấu giá 69 triệu USD trên Christie’s. Tuy nhiên, mô hình này thiên về đầu cơ và phụ thuộc lớn vào thị hiếu.

2. NFT trong GameFi và Metaverse

Trong thế giới GameFi, NFT đóng vai trò như tài sản trong game: vũ khí, nhân vật, đất đai… Người chơi có thể mua – bán – cho thuê hoặc sử dụng chúng để tham gia sự kiện.

Trong Metaverse, NFT thậm chí còn trở thành “bất động sản ảo”, nơi người dùng có thể mua đất, xây dựng công trình, mở dịch vụ, và cho thuê để sinh lời.

3. NFT làm chứng chỉ quyền sở hữu

NFT không chỉ giới hạn trong thế giới ảo. Với sự phát triển của token hóa tài sản (RWA – Real World Assets), NFT có thể đại diện cho quyền sở hữu bất động sản, vé sự kiện, bản quyền âm nhạc, chứng nhận học tập…

Ví dụ: Một căn hộ có thể được phát hành dưới dạng NFT, giúp việc mua bán, sang nhượng trở nên nhanh chóng và minh bạch.

4. NFT trong DeFi (NFT-Fi)

Một xu hướng mới đang nổi lên là kết hợp NFT với DeFi:

• NFT thế chấp vay vốn: Chủ sở hữu có thể dùng NFT giá trị cao (như BAYC, Azuki) để thế chấp và vay crypto.

• Fractional NFT: Một NFT có thể được chia thành nhiều phần nhỏ (token hóa), giúp tăng tính thanh khoản và cho phép nhiều nhà đầu tư cùng tham gia.

• NFT staking: Một số dự án cho phép stake NFT để nhận phần thưởng, tương tự như staking coin.

5. NFT trong loyalty & membership

NFT còn được ứng dụng như thẻ thành viên cao cấp. Người nắm giữ NFT sẽ nhận được các quyền lợi độc quyền: tham gia sự kiện riêng tư, quyền truy cập sản phẩm đặc biệt, hoặc ưu đãi từ thương hiệu.

Ví dụ: Starbucks đã ra mắt chương trình Starbucks Odyssey, phát hành NFT như một dạng thẻ khách hàng thân thiết.

Cơ hội và rủi ro khi đầu tư NFT

Cơ hội

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: NFT không giống coin/stock truyền thống, mở ra kênh đầu tư mới.

• Tính minh bạch: Blockchain đảm bảo nguồn gốc và quyền sở hữu rõ ràng.

• Tiềm năng lợi nhuận cao: Một số NFT có thể tăng giá hàng chục lần trong thời gian ngắn nếu có nhu cầu mạnh.

• Ứng dụng rộng: Từ nghệ thuật, giải trí đến bất động sản và tài chính.

Rủi ro

• Biến động giá lớn: NFT thường thiếu thanh khoản, dễ “mất giá” nếu không có người mua.

• Rào cản pháp lý: Nhiều quốc gia chưa có quy định rõ ràng về NFT, dễ phát sinh tranh chấp.

• Nguy cơ scam và dự án “rác”: Thị trường NFT từng chứng kiến nhiều dự án bị bỏ rơi sau khi huy động vốn.

• Yếu tố công nghệ: Nếu dự án đóng cửa hoặc hợp đồng thông minh có lỗi, NFT có thể mất giá trị.

Xu hướng tương lai của NFT trong đầu tư

1. NFT gắn với tài sản thực (RWA): Bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu… được token hóa thành NFT, dễ giao dịch hơn.

2. NFT 2.0: Chú trọng vào tiện ích, mang lại giá trị sử dụng thực tế thay vì chỉ sưu tầm.

3. NFT trong tài chính truyền thống: Các ngân hàng, quỹ đầu tư có thể dùng NFT như công cụ xác thực và thế chấp.

4. NFT & AI: Sự kết hợp của NFT với trí tuệ nhân tạo, cho phép tạo ra tài sản số thông minh, có khả năng tự động hóa hợp đồng.

Kết luận

NFT đã đi qua giai đoạn “hào nhoáng” với những thương vụ triệu đô và đang dần bước vào kỷ nguyên ứng dụng thực tiễn trong đầu tư crypto. Từ GameFi, Metaverse, DeFi cho đến bất động sản token hóa, NFT đang chứng minh rằng chúng không chỉ là xu hướng nhất thời mà có thể trở thành một mảnh ghép quan trọng trong tương lai tài chính số.

Tuy nhiên, giống như bất kỳ kênh đầu tư nào, NFT cũng tồn tại rủi ro và biến động. Do đó, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức, đánh giá kỹ lưỡng dự án, và quan tâm đến giá trị sử dụng thực tế thay vì chỉ chạy theo phong trào.